Çocuğunuzda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olabilir mi?
Bu yazımız, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı almış veya şüphesi taşıyan çocukların aileleri için yazılmıştır. Amaç, DEHB konusunda aileleri bilgilendirmektir. Bu yazıda cevaplandırmaya çalıştığımız sorular şunlardır;
- DEHB nedir?
- DEHB belirtileri nelerdir?
DEHB nedir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ya da kısaca DEHB, sinir sisteminin gelişimini etkileyen ve beynin çalışma stilinde değişimlere neden olabilen bir durumdur.
DEHB semptomları
- Dikkatsizlik; dikkat ve odaklanmada zorlanma
- Dürtüsellik; düşünmeden hareket etme
- Hiperaktivite; aşırı hareketlilik, yerinde duramama
DEHB’e neden olan faktörler net olarak bilinmemektedir. Birçok faktörün bir arada rol oynadığı düşünülmektedir. Genetik faktörler (ailede kalıtımsal miras yoluyla), çevresel faktörler ve bireylerin sinir sistemlerinin çalışma biçimleri bu nedenlere örnek gösterilebilir.
Çocuklarda DEHB
DEHB çocuklarda, ergenlerde, yetişkinlerde görülebilir ve her yaşta tanısı konabilir. Çocuklarda DEHB tanısı genelde 7-8 yaştan önce konulmamaktadır. Ancak belirtiler 3 yaş gibi çok daha küçük yaşlarda kendini göstermeye başlayabilir.
DEHB çocukların günlük aktivitelerini, evdeki yaşantılarını, okul durumlarını etkileyebilir. DEHB tanılı çocukların ödev yapmakta zorlandığı, kuralları izlemekte güçlük çektiği, aile ve arkadaşları ile kaliteli ilişkiler kurma konusunda sorunlar yaşadığı bilinmektedir.
DEHB Belirtileri
DEHB söz konusu olduğunda, her çocuğun farklı belirtiler gösterebileceğini aklınızda bulundurmalısınız. Çocuğun belirtilerin hepsini göstermesi gerekmez. Genel olarak üç tip DEHB olduğunu söyleyebiliriz.
1. Dikkat Eksikliği Ağırlıklı Tip
- Dikkat etmede, dinlemede, konsantre olmada ve odaklanmada güçlük
- Talimatları anlamada ve izlemede güçlük
- Dikkatsiz hatalar yapma, eşyaları kaybetme
- Sık sık dikkatin dağılması, unutkanlık
2. Hiperaktivite- Dürtüsellik Ağırlıklı Tip
- Düşünmeden hareket etme
- Aşırı hareketlilik, kıpır kıpır olma, yerinde duramama, yerinde oturmada güçlük, uygun olmayan ortamlarda koşma veya tırmanma
- Çok fazla konuşma, sırasını beklemeden konuşma, söz kesme, sakince oynamada güçlük
3. Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite, Dürtüsellik (Karma Tip)
- Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüselliğin tüm belirtilerini taşır. En sık görülen DEHB türüdür.
Not: En sık görülen belirtileri sizin için sıraladık. Burada tüm belirtiler yer almamaktadır. Doktorunuza danışmayı unutmayın
Yazar: Uzm. Klinik Psikolog Rukiyye Meryem Parladıcı
Psikoloji Lisansını Boğaziçi Üniversitesi’nde 2015 yılında tamamladı.
2020 yılında Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde Klinik Psikoloji Yüksek Lisansını tamamladı.
Çapa Çocuk ve Ergen Psikiyatri servisinde alanında staj yaparken uzman psikyatrlarla çalışma fırsatı buldu.
Selçuklu Tıp Fakültesi Yetişkin psikyatri servisinde staj yaparken yetişkin gruplarla çalışan psikiyatrlarla gözlemyapma fırsatı elde etti.
Şu anda çocuklara, ergenlere, yetişkin bireylere ve ailelere psikolojik danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.
Son 5 yıldır Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ile nörotravma, kronik hastalıklar, yaşlılık psikolojisi, psikodrama, problem çözme becerileri, kişilik özellikleri ve ilişkiler konusunda en son yapılmış çalışmaları harmanlayarak çalışmaktadır.